You are using an outdated browser. Please upgrade your browser to improve your experience.

×

Psychofarmaca

Naar een efficiënter beleid

In 2013 gingen Leiehome en de Universiteit Gent samenwerken om het veelvuldig gebruik van geneesmiddelen bij ouderen op een verantwoorde manier af te bouwen. Vooral de gebruikscijfers van medicijnen tegen psychische aandoeningen, psychofarmaca genaamd, zijn daarbij verontrustend hoog. Gemiddeld gebruiken 4 op 5 van de Vlaamse rusthuisbewoners deze medicijnen, waaronder méér dan de helft slaap- en kalmeermiddelen.

Risico's en bijwerkingen

Onderzoek wijst echter uit dat deze geneesmiddelen meer kwaad dan goed doen. Zo leiden slaap- en kalmeermiddelen onder andere tot een slechtere slaapkwaliteit, een hoger valrisico en een minder goed geheugen. Antidepressiva hebben dan weer bijwerkingen zoals hartkloppingen en hoofdpijn en antipsychotica kunnen leiden tot versuffing en een sterk verhoogde kans op overlijden bij ouderen met dementie.

Enkel oordeelkundig gebruik

Al deze nevenwerkingen indachtig, stelde Leiehome een efficiënter en effectiever medicatiebeleid voor de bewoners voorop. Het doel was daarbij niet om het psychofarmacagebruik tot nul te herleiden, maar wel om enkel oordeelkundig gebruik van deze medicatie te behouden. Vanuit een samenwerking met de Arteveldehogeschool Gent werd bovendien gestart met de Betekenisvolle Activiteiten Methode (BAM), waarmee getracht wordt de levenskwaliteit van de bewoners te verhogen, zodat de nood aan psychofarmaca beperkt wordt.

20170758_Leiehome_Pillen
psychofarmaca 2

Positief effect op mobiliteit en sociale contacten

De resultaten van deze aanpak zijn op zijn minst succesvol te noemen: van 2013 tot 2015 zagen wij het gebruik van deze geneesmiddelen dalen van 72% naar 49% gevolgd door een verdere gestage daling in de jaren nadien. De mobiliteit van de bewoners verbeterde aanzienlijk en door een toename in sociale contacten waren er onder andere minder depressieve klachten. Ook het personeel ervaart het project als heel positief en benadrukt een hechtere band met de bewoners.

Van pilootproject tot draaiboek

Na een succesvol pilootproject in 5 andere woonzorgcentra waarmee de aanpak van Leiehome in een draaiboek werd omgezet, werd het project opgenomen binnen de oproep ‘Procesbegeleiding voor preventie in de zorg’ van de Vlaamse overheid. Woonzorgcentra kunnen via dit project een beroep doen op een procesbegeleider om een beleid rond één van volgende vier thema’s uit te werken: psychofarmaca, ondervoeding, valpreventie of mondgezondheid.

Verderzetting door het VAD

Het thema psychofarmaca is uitgewerkt vanuit het project in Leiehome en wordt voor Vlaanderen opgevolgd door het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD). Het Vlaams Instituut Gezond Leven fungeert als overkoepelende projectcoördinator voor de vier thema’s. Meer informatie: http://www.vad.be/artikels/detail/een-psychofarmacabeleid-in-het-woonzorgcentrum.